Aktualności

25 maja Ministerstwo Finansów skierowało do publicznych konsultacji projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Nowela przewiduje m.in. podniesienie sum gwarancyjnych w OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

W uzasadnieniu do noweli przypomniano, że konieczność nowelizacji w/w ustawy wynika z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczenia od takiej odpowiedzialności (dyrektywa 2009/103/WE), w zakresie dostosowania, zgodnie ze stopą inflacji cen konsumpcyjnych, minimalnych sum gwarancyjnych w OC ppm. za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów oraz OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego (z uwagi na objęcie tym ubezpieczeniem szkód wyrządzonych ruchem pojazdów wolnobieżnych będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa).

Art. 9 ust. 2 dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie, aby co pięć lat od dnia 11 czerwca 2005 r. lub na koniec okresu przejściowego, trwającego najpóźniej do dnia 11 czerwca 2012 r., dokonywały przeglądu kwot sum gwarancyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1, z uwzględnieniem wskaźnika cen konsumpcyjnych (obecnie zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych, HICP).

Polska skorzystała z okresu przejściowego na dostosowanie wysokości minimalnych sum gwarancyjnych do dnia 11 czerwca 2012 r. Minimalne sumy gwarancyjne są podnoszone o wielkość stanowiącą zmianę procentową wskazaną przez HICP za okres pięciu lat od końca okresu przejściowego (za okres od czerwca 2012 r. do czerwca 2017 r. wskaźnik wzrósł o 4,14%) i zaokrąglane do wielokrotności 10 tys. euro.

Nowelizacja przewiduje podniesienie minimalnych sum gwarancyjnych (MSG) z tytułu OC ppm. i OC rolników z 5 mln euro na 5,21 mln euro w przypadku szkód na osobie oraz z 1 mln euro do 1,05 mln euro w przypadku szkód w mieniu.

W noweli dopuszczono również wypłatę odszkodowania po upływie 90 dni od dnia zgłoszenia szkody, jeżeli ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokość odszkodowania zależy od toczącego się postępowania o wykroczenie. Projektodawca tłumaczy, że motywem zgłoszenia propozycji był fakt, iż w toku w/w postępowania są gromadzone dowody lub mogą zostać ujawnione dowody co do przyczyn i przebiegu zdarzenia, w tym zachowań uczestników zdarzenia, które mogą być kluczowe dla ustalenia, czy ubezpieczony posiadacz pojazdu lub kierujący pojazdem ponosi odpowiedzialność cywilną, a jeżeli tak, czy i w jakim stopniu poszkodowany przyczynił się do powstania i zwiększenia szkody. W aktualnym stanie prawnym ubezpieczyciel, chcąc zachować ustawowe terminy likwidacji szkód, musi odmówić wypłaty odszkodowania i zamknąć szkodę. Zdaniem projektodawcy jest to nieracjonalne i może powodować nieuzasadnione kierowanie przez poszkodowanych spraw na drogę postępowania przed sądem cywilnym.

Projekt umożliwia także towarzystwom zawiadamianie uprawnionych drogą elektroniczną, o ile wyrażą na to zgodę. Inna proponowana regulacja zakłada, że ubezpieczyciel będzie informował ubezpieczonego nie tylko o zgłoszonym roszczeniu, ale także o możliwości żądania od zakładu ubezpieczeń informacji o wypłacie odszkodowania z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Projektodawca wskazuje, że może się to okazać ważne w przypadku umieszczenia danych w Ośrodku Informacji UFG (OI UFG), gdy ubezpieczony kwestionuje swoją odpowiedzialność czy też zakres szkody i wysokości odszkodowania itp. Z kolei zmiany w art. 28 ust. 1d pkt 1 ustawy przewidują umożliwienie wyrażenia zgody na przekazywanie informacji o warunkach polisy na kolejny okres w formie elektronicznej w dowolnym czasie trwania umowy OC ppm. Natomiast w art. 31 ust. 1, 47 ust. 2 i art. 63 ust. 1 ustawy doprecyzowano, że jeżeli z treści oświadczenia o wypowiedzeniu umowy OC ppm. wynika, że wolą posiadacza pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu, jest, aby rozwiązanie umowy nastąpiło z inną datą niż dzień nadania oświadczenia przesyłką listową w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego, OC ppm. ulega rozwiązaniu z dniem wskazanym przez tego posiadacza pojazdu. Analogiczna zmiana dotyczy art. 47 ust. 2 oraz art. 63 ust. 1 ustawy w zakresie ubezpieczenia OC rolników oraz ubezpieczenia budynków rolniczych.

W art. 33 oraz art. 44 ust. 1 projektodawca zaproponował rozszerzenie katalogu przypadków, gdzie umowa OC ppm. ulega rozwiązaniu z mocy prawa o sytuacje, w których doszło do wydania decyzji o umorzeniu postępowania w sprawie rejestracji pojazdu, który nie został wprowadzony do ruchu. Konsekwencją tej zmiany są także odpowiednie zmiany w zakresie art. 41, regulującego przypadki, w których posiadaczowi przysługuje zwrot składki ubezpieczeniowej za okres niewykorzystanej ochrony. Z kolei zmiany w art. 97 i art. 102a ustawy regulują współpracę ubezpieczycieli w zakresie wykorzystywania danych zawartych w Bazie Danych Ubezpieczeniowych, o której mowa w art. 102a ustawy. Nowela zmienia też art. 32 ust. 3 jednoznacznie wskazuje, że skutki wyrządzenia szkody po przeniesieniu prawa własności pojazdu mechanicznego nie obciążają posiadacza pojazdu, który dokonał przeniesienia tego prawa.

Inną zmianą wskazaną przez „Rzeczpospolitą”* jest określenie jednolitego standardu pouczenia o możliwości złożenia reklamacji oraz dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Marcin Jaworski z biura Rzecznika Finansowego mówi gazecie, że z praktyki instytucji wynika, iż klienci po lekturze obecnego przepisu myślą, że przysługuje im wyłącznie skierowanie sprawy do sądu, dlatego ocenia propozycję MF jako dobrą. Nowela precyzuje też, iż dniem zawarcia kolejnej umowy OC jest ostatni dzień ochrony z dotychczasowej. Nowela przyznaje UFG prawo do powierzania innym firmom wykonywania czynności związanych z dochodzeniem zwrotu wypłaconych odszkodowań od sprawcy szkody lub nieubezpieczonych i może np. korzystać z detektywów. „Dziennik Gazeta Prawna”* zwraca uwagę, że aktualnie Fundusz prowadzi ponad 16 tys. postępowań na ponad 230 mln zł. Aleksandra Biały, rzecznik prasowy UFG, mówi „DGP”, że część postępowań regresowych jest umarzana, głównie ze względu na problemy z bezpośrednim dotarciem do dłużnika, z ustaleniem jego miejsca pobytu oraz majątku. Inny powód umorzeń to problemy z windykacją należności od osób przebywających za granicą. Aneta Łazarska, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie w rozmowie z „Rz” ocenia, iż projekt wprowadza kilka dobrych zmian, aczkolwiek jest zbyt drobiazgowy. Jej zdaniem najlepsze regulacje nie zastąpią dobrych praktyk ubezpieczycieli. Aneta Łazarska jest przeciwna wydłużaniu terminu likwidacji, gdyż jej zdaniem tego typu postępowania są już i tak zbyt długie. Z kolei prof. Marcin Orlicki z Katedry Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uważa, że nowela pozwoli na ujednolicenie działań zakładów w zakresie OC ppm. i usunięcie wielu wątpliwości interpretacyjnych. Zracjonalizowane zostaną także wzajemne rozliczenia między towarzystwami a UFG. Zdaniem eksperta bardzo pozytywną zmianą jest rozszerzenie możliwości korzystania z korespondencji elektronicznej.

Resort finansów podał także, że z konsultacji przeprowadzonych przez Polską Izbę Ubezpieczeń z zakładami ubezpieczeń wynika, iż podwyższenie minimalnej sumy gwarancyjnej o niecałe 5% będzie miało niewielki wpływ na wysokość składki. Jednocześnie PIU wskazała, że podwyższenie MSG może mieć wpływ na wzrost wypłat świadczeń ze zdarzeń z przeszłości, gdzie po wyczerpaniu ówcześnie obowiązujących sum gwarancyjnych często pojemność polisy przywracana jest wyrokami sądów powszechnych do limitów aktualnie obowiązujących.

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2019 r. Niektóre z regulacji wejdą w życie z dniem 31 grudnia 2018 r. oraz po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. „Z uwagi na konieczność implementowania podwyższonych sum gwarancyjnych w obowiązkowych ubezpieczeniach: OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz OC rolników proponuje się określenie terminu wejścia w życie projektowanych regulacji z dniem 31 grudnia 2018 r. W zakresie zmian w Ośrodku Informacji UFG (art. 1 pkt 24 projektu) zaproponowano dłuższy okres vacatio legis, który zapewni odpowiedni czas na przygotowanie się po stronie zakładów ubezpieczeń do wprowadzenia tych zmian (głównie w zakresie systemów IT)” – podano w uzasadnieniu.

Projekt ustawy jest dostępny pod adresem:
http://legislacja.rcl.gov.pl/...

***

*„Rzeczpospolita” z 28 maja, Marek Domagalski „Likwidacje szkód z OC mogą trwać dłużej – projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych” i „Dziennik Gazeta Prawna” z 28 maja, Piotr Szymaniak „Detektywi przyjdą z pomocą UFG”:
http://www.rp.pl/...
https://edgp.gazetaprawna.pl/...
AM, news@gu.com.pl
(źródło: RCL, „Rzeczpospolita”, „Dziennik Gazeta Prawna”)