Aktualności

Prokurator Generalny (PG) skierował skargę nadzwyczajną dotyczącą wyroku Sądu Apelacyjnego (SA) w Warszawie z 8 stycznia 2016 roku. Sprawa dotyczyła zadośćuczynienia za błąd medyczny dla bliskich osoby poszkodowanej, niezdolnej do samodzielnej egzystencji. To pierwsza skarga nadzwyczajna dotycząca tego typu sprawy.

Jak podała na blogu „Pomyłka lekarza” Jolanta Budzowska z kancelarii Budzowska Fiutowski i Partnerzy. Radcowie Prawni (BFP)*, sprawa miała swój początek w 2010 roku. Wówczas to u jednego z pacjentów Szpitala Czerniakowskiego nie rozpoznano na czas udaru i opóźniono właściwe leczenie. W efekcie mężczyzna doznał poważnej niepełnosprawności, skutkującej całkowitą niezdolnością do samodzielnej egzystencji. W następnym roku BFP wystąpiła z pozwem o odszkodowanie, rentę i zadośćuczynienie dla pacjenta oraz zadośćuczynienia dla jego małoletniego syna i żony ze względu na naruszenie więzów rodzinnych, wynikające ze stanu zdrowia poszkodowanego.

15 października 2014 roku Sąd Okręgowy (SO) w Warszawie zasądził od Szpitala Czerniakowskiego i PZU SA 500 tys. zł tytułem zadośćuczynienia dla mężczyzny za błąd medyczny, diagnostyczny i terapeutyczny oraz wadliwą organizacji procesu leczenia. Dodatkowo SO zasądził od szpitala 16 983,29 zł tytułem odszkodowania. Oprócz tego placówka i ubezpieczyciel miały zapłacić żonie mężczyzny 30 tys. zł zadośćuczynienia, a małoletniemu synowi – 100 tys. zł.

Jednak Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 8 stycznia 2016 roku zmienił rozstrzygnięcie SO i oddalił powództwo w zakresie zadośćuczynienia na rzecz żony i syna. SA uznał bowiem, że tylko śmierć członka rodziny narusza dobra osobiste jego najbliższych. W ocenie sądu rozległy i nieodwracalny rozstrój zdrowia, jakiego doznał poszkodowany wskutek udaru, nie spowodował jego śmierci, w związku w tym więź rodzinna, będąca przedmiotem ochrony z art. 448 kodeksu cywilnego, została zachowana, chociaż nie na takim poziomie jak przed zdarzeniem.

Kancelaria złożyła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Ten jednak na początku 2017 roku ją odrzucił, argumentując, jak pisze Joanna Budzowska, że „poruszone (…) w skardze kasacyjnej wątpliwości dotyczące uznania więzi rodzinnych za dobro osobiste oraz dotyczące istnienia po stronie osób najbliższych poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu, roszczenia o zadośćuczynienie, zostały <dostatecznie wyjaśnione w dotychczasowym orzecznictwie>”. Wraz z pojawieniem się w polskim porządku prawnym instytucji skargi nadzwyczajnej** BFP wystąpiła z wnioskiem do Prokuratora Generalnego o skorzystanie z takiego instrumentu. PG przychylił się do wniosku.  W skardze nadzwyczajnej zarzucił wyrokowi Sądu Apelacyjnego naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasadę sprawiedliwości społecznej.

W ocenie PG doszło do naruszenia zasad, wolności i prawa człowieka i obywatela określonych w art. 18 i 71 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – takich jak prawo do życia rodzinnego, które obejmuje szeroko rozumiane więzi rodzinne pomiędzy małżonkami rodzicami i dziećmi. W skardze Prokurator Generalny wskazał, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem do zerwania więzi rodzinnej i szczególnej więzi emocjonalnej między członkami rodziny dochodzi także wskutek wywołania u osoby bliskiej ciężkiego, nieodwracalnego uszczerbku na zdrowiu. W konsekwencji SA błędnie przyjął, że zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dobra osobistego w postaci więzi  rodzinnej i szczególnej więzi emocjonalnej miedzy członkami rodziny, określanej jako prawo do życia w rodzinie, przysługuje osobom bliskim tylko w sytuacji, gdy następstwem czynu niedozwolonego jest śmierć człowieka, a nie istotny uszczerbek na zdrowiu.
PG wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie.

***

*https://pomylkalekarza.pl/...
**Możliwość kierowania skargi nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego została wprowadzona nowelizacją ustawy o Sądzie Najwyższym z 16 czerwca 2018 roku. Artykuł 89 przewiduje, że skarga może być wniesiona od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Ponadto skarga może być skierowana, jeśli orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji, orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, albo zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Termin do wniesienia skargi nadzwyczajnej wynosi pięć lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia, natomiast  w przypadku skierowania kasacji albo skargi kasacyjnej – roku od dnia ich rozpoznania. Skargę nadzwyczajną może wnieść Prokurator Generalny oraz inne podmioty wskazane w ustawie o Sądzie Najwyższym.
Artur Makowiecki
news@gu.com.pl