Aktualności

Podczas rozpoznawania apelacji w sprawie o sygn. V Ca568/15 Sąd Okręgowy w Warszawie doszedł do przekonania, że powstało zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Dlatego też w trybie art. 390 k.p.c. przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia pytanie prawne o następującej treści: „Czy świadczenie wypłacane przez ubezpieczyciela w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie wraz z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym jest świadczeniem głównym czy ubocznym?”. Na przedstawienie istotnego poglądu w tej sprawie zdecydował się też Rzecznik Finansowy.

Uzasadniając swoją decyzję, RzF podkreślił, że zagadnienie prawne będące przedmiotem postępowania ma doniosłe znaczenie dla osób, których interesy reprezentuje urząd, tj. ubezpieczających, ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia. Odnosząc się do całokształtu zagadnień prawnych objętych zapytaniem, Rzecznik zaprezentował swoje stanowisko w odniesieniu do kluczowych dla rozstrzygnięcia kwestii z tym związanych.

Rzecznik stanął na stanowisku, iż umowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym jest umową mieszaną, zawierającą elementy różnych umów, a w szczególności umowy o zarządzanie środkami na zlecenie (umowa typu asset management). Uznał również, że polisa z UFK jest umową z zobowiązaniem do świadczenia wzajemnego, jakim jest zarządzanie środkami na zlecenie, a w jej ramach ubezpieczyciel zobowiązuje się – w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego – spełnić świadczenie polegające na zapłacie określonej kwoty pieniężnej oraz polegające na zarządzaniu środkami na zlecenie. Natomiast ubezpieczający zobowiązuje się spełnić świadczenie polegające na zapłacie składki i innego wynagrodzenia za zarządzenie środkami na zlecenie.

Oprócz powyższego Rzecznik Finansowy wyraził pogląd, iż:
zarówno na gruncie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, jak i nowo uchwalonej ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej wartość wykupu stanowi odrębną kategorię prawną od świadczenia z umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;świadczenie z tytułu dożycia jest świadczeniem głównym w umowie ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, o ile jego wysokość jest uzależniona od czynnika aktuarialnego;wartość wykupu nie stanowi głównego świadczenia z umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a w szczególności nie jest świadczeniem w rozumieniu art. 353 k.c.;brak jest tytułu prawnego dla pomniejszenia środków zgromadzonych w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym o jakiekolwiek kwoty w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia, w szczególności w postaci opłaty likwidacyjnej;na gruncie stosunków zobowiązaniowych opłata likwidacyjna nie jest dopuszczalna prawnie ze względu na brak ekwiwalentnego świadczenia po stronie ubezpieczyciela;pomniejszenie procentowe wartości rachunku stanowi ukrytą opłatę likwidacyjną, co prowadzi do tożsamej konkluzji jak w przypadku orzecznictwa sądowego dotyczącego jawnej opłaty likwidacyjnej;długotrwały charakter umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nie należy do jej essentialia negotii, podobnie jak długotrwałe oszczędzanie środków pieniężnych nie stanowi normatywnego celu tej umowy.
Ponadto w trakcie prac nad poglądem, a także biorąc pod uwagę wagę pytania prawnego RzF, chcąc zobrazować kształtującą się w ostatnim czasie linię judykatury, dokonał kwerendy orzecznictwa sądów powszechnych w sprawach dotyczących wartości wykupu i opłaty likwidacyjnej. Urząd wyraził nadzieję, że rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego zamknie dyskusje na temat charakteru prawnego opłaty likwidacyjnej oraz wartości wykupu w tysiącach obecnie toczących się postępowań sądowych. „Opłata likwidacyjna i wartość wykupu to dwie strony tego samego niedozwolonego mechanizmu, dzięki któremu ubezpieczyciele zatrzymywali całość albo znaczną część środków pieniężnych osób ubezpieczonych w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym” – podkreślił Rzecznik.

3 grudnia Sąd Najwyższy ma udzielić odpowiedzi na powyższe zagadnienie prawne.
Pełną treść stanowiska Rzecznika Finansowego można znaleźć pod adresem:
http://rf.gov.pl/...
AM, news@gu.com.pl
(źródło: Rzecznik Finansowy)