Aktualności

fot. Krzysztof Sitkowski*/*KPRP, źródło: Kancelaria Prezydenta RP,
prezydent.pl
19 listopada w siedzibie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie prezydent Andrzej Duda uroczyście podpisał ustawę o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). – Nie mam wątpliwości, że to rozwiązanie będzie korzystne dla pracowników i dla naszej gospodarki – przekonywał.

Prezydent podpisał ustawę w obecności prezesa Giełdy Papierów Wartościowych oraz Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i Minister Finansów. – Ktoś może zapytać, dlaczego podpisuję tę ustawę w tak spektakularny sposób? Otóż powody są dwa: to ustawa, która, mam nadzieję, poprawi sytuację przyszłych polskich emerytów oraz tych, którzy funkcjonują na rynku gospodarczym w Polsce – zaznaczył Andrzej Duda.

Jak dodał, eksperci nie mają wątpliwości, że polskiej gospodarce potrzebny jest kapitał, który będzie wspierał rozwój gospodarczy. Jak zgromadzić taki kapitał? – Najlepszą metodą jest powszechne oszczędzanie. Ale w jaki sposób doprowadzić do powszechnego oszczędzania w kraju, w którym pensje nie są tak wysokie jak na zachodzie Europy? Odkładać na przyszłą emeryturę – odpowiedział.

Prezydent podkreślił, że ustawa o PPK zakłada, że osoby odkładające na przyszłą emeryturę nie będą odkładać same. Wspierać ich będzie pracodawca (odprowadzając za pracownika składkę) oraz państwo za pośrednictwem Funduszu Pracy. To rozwiązanie korzystniejsze niż np. oszczędzanie w banku, gdzie nikt – poza oszczędzającym – nie dokłada do takich oszczędności.

– Mam nadzieję, że system Pracowniczych Planów Kapitałowych, budujący z jednej strony przyszłą bazę kapitałową, z drugiej strony bazę emerytalną dla przyszłych pokoleń, będzie funkcjonował lepiej niż to, z czym mieliśmy do czynienia do tej pory – dodał prezydent.

- Polacy dzisiaj oszczędzają krótkoterminowo, a zaciągają zobowiązania długoterminowe. W ciągu ostatnich 5 lat czas życia kredytu konsumenckiego wzrósł z 24 do 45 miesięcy. Podpisana przez prezydenta ustawa o PPK spowoduje, że będziemy mieli narzędzia do długoterminowego oszczędzania – powiedziała minister finansów, prof. Teresa Czerwińska.

Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych zacznie obowiązywać 1 stycznia 2019 roku, ale ze względu na półroczne vacatio legis będzie mieć zastosowanie od 1 lipca 2019 roku. Wtedy to Plany zostaną wprowadzone w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 250 osób. Następnie, w odstępie półrocznym – przedsiębiorstwa zatrudniające pomiędzy 50 a 249 osób, po kolejnym pół roku – przedsiębiorstwa zatrudniające pomiędzy 20 a 49 osób, a z kolei 1 stycznia 2021 r. to data wejścia w życie systemu dla pracowników sfery budżetowej i dla przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 1 pracownika, czyli dla wszystkich pozostałych.

- Najwięksi pracodawcy – zatrudniający powyżej 250 pracowników – mają nieco ponad pół roku na przygotowanie i wdrożenie tego rozwiązania (PPK – AM) w swoich firmach. Mniejsze firmy mają więcej czasu i będą korzystać z doświadczeń wdrożenia PPK w dużych firmach. Jednak dla największych firm czasu nie jest tak wiele, tym bardziej że większość przedsiębiorstw nie rozpoczęła jeszcze przygotowań do wdrożenia PPK – komentuje Grzegorz Chłopek, prezes zarządu Nationale-Nederlanden PTE. – Ten powszechny program oszczędnościowy to duża rewolucja wspierająca polski system emerytalny, ale jednocześnie wyzwanie dla przedsiębiorców. Będą oni bowiem odgrywać niezwykle istotną rolę w procesie jego wdrażania do firm – zaznacza.

Prezes wskazuje, że z opracowania „Pracownicze Plany Kapitałowe – podręcznik dla pracodawców”, powstałego we współpracy Nationale-Nederlanden PTE i Instytutu Emerytalnego wynika, iż największe firmy już dziś powinny zacząć przygotowania do wprowadzenia programu. – Najbardziej istotne kwestie we wdrożeniu PPK z punktu widzenia przedsiębiorcy to: zabudżetowanie dodatkowych kosztów, wybranie instytucji finansowej do zarządzania PPK, zapisanie pracowników do programu oraz dostosowanie systemów kadrowo-płacowych – wylicza Grzegorz Chłopek.

Z kolei zdaniem Pracodawców RP Plany są korzystnym, choć niewystarczającym działaniem na rzecz przyszłych emerytów. Organizacja uważa, że PPK nie rozwiążą wszystkich problemów, a programowi towarzyszy uzasadniona niepewność. Potrzebne są wiarygodne mechanizmy, które zablokują możliwość przejęcia tych pieniędzy pracowników przez państwo – tak jak to było z OFE. „Takiego rozwiązania obecnie jednak brakuje. Dlatego konieczne jest pilne podjęcie wspólnych prac przez wszystkich zainteresowanych, tj. zarówno rząd, jak pracowników i pracodawców, nad wypracowaniem odpowiednich zabezpieczeń w ramach Rady Dialogu Społecznego” – głosi komunikat Pracodawców RP.


System PPK w pigułceUstawa tworzy powszechny system dobrowolnego oszczędzania w ramach pracowniczych planów kapitałowych na zabezpieczenie potrzeb osób, które ukończyły 60 lat. Nowe przepisy dają pracownikom nowe możliwości w zakresie zabezpieczenia dodatkowych środków finansowych, obok świadczeń emerytalnych z powszechnego systemu zabezpieczenia emerytalnego. Środki gromadzone w PPK stanowić będą prywatną własność uczestnika PPKi zostaną wypłacone po osiągnięciu przez niego 60. roku życia.

W ramach projektowanych rozwiązań przewidziano zawieranie dwóch rodzajów umów: o zarządzanie PPK (stronami będą podmiot zatrudniający i instytucja finansowa) i o prowadzenie PPK (stronami będą osoba zatrudniona i instytucja finansowa). Instytucje finansowe to: fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, fundusz emerytalny zarządzany przed Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE) albo pracownicze towarzystwo emerytalne, lub zakład ubezpieczeń.

Powszechność systemu nakłada na pracodawców obowiązek zawierania z instytucją finansową umowy o zarządzanie Planami, jeżeli zatrudniają co najmniej jedną osobę (w jej imieniu pracodawca będzie musiał zawrzeć umowę o prowadzenie). Umowa o zarządzanie będzie zawierana z instytucją finansową w postaci elektronicznej pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku. Umowa o prowadzenie będzie zawierana z instytucją finansową, z którą podmiot zatrudniający zawarł umowę o zarządzanie PPK. Umowa o zarządzanie będzie wpisywana do ewidencji PPK prowadzonej przez Polski Fundusz Rozwoju.

Wszyscy pracodawcy będą tworzyć PPK dla wszystkich zatrudnionych (np. pracowników na etacie i zatrudnionych na umowie-zleceniu). Każdy zatrudniony zostanie zapisany do programu automatycznie, ale będzie mógł się z niego wycofać, rezygnując z dokonywania wpłat na podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu. Założono jednak możliwość ponownego powrotu do programu – co 4 lata podmiot zatrudniający będzie informował uczestnika PPK, który złożył deklarację o rezygnacji o ponownym dokonywaniu wpłat. Oznacza to, że jeśli będzie chciał zrezygnować z dokonywania wpłat, to co 4 lata będzie musiał składać stosowną deklarację. Jednocześnie uczestnik PPK, który zrezygnował z udziału w programie, w każdym momencie będzie mógł ponownie do niego przystąpić.

Wpłaty będą dokonywane przez podmiot zatrudniający i uczestnika programu. Wpłata podstawowa do PPK wyniesie 2% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od uczestnika programu i 1,5% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od podmiotu zatrudniającego. Uczestnik, którego miesięczne wynagrodzenie uzyskiwane z różnych źródeł, będzie równe lub niższe niż 120% minimalnego wynagrodzenia w danym roku – będzie mógł dokonywać wpłaty podstawowej niższej niż 2%, ale nie mniejszej niż 0,5%. To propozycja dla osób najmniej zarabiających. Podmiot zatrudniający będzie mógł zadeklarować w umowie o zarządzanie dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5%. Oznacza to, że pracodawca każdemu pracownikowi będzie dodawał przynajmniej 1,5%, ale nie więcej niż 4% (wpłata podstawowa i dodatkowa). Uczestnik PPK będzie mógł także zadeklarować wpłatę dodatkową do 2%, co daje łącznie maksymalnie 4 proc. (wpłata podstawowa i dodatkowa). W efekcie na konto pracownika będzie mogła wpływać łączna wpłata od 3,5 do 8% wynagrodzenia. Podmiot zatrudniający za niewywiązanie się z obowiązku dokonywania wpłat do PPK będzie podlegał grzywnie w wysokości od 1 tys. do 1 mln zł. Realizacja obowiązku będzie kontrolowana przez Państwową Inspekcję Pracy.

Przewidziano także specjalne wsparcie ze strony państwa. Zachętą ma być jednorazowa „wpłata powitalna” w wysokości 250 zł dla każdego uczestnika PPK, która będzie finansowana z Funduszu Pracy. Zachętą do systematycznego oszczędzania będą także coroczne dopłaty do rachunku uczestnika w PPK. W praktyce będzie to „dopłata roczna” w wysokości 240 zł (wypłacona po spełnieniu warunków określonych w ustawie), która również zostanie sfinansowana z Funduszu Pracy.

Każda instytucja finansowa będzie musiała zadbać o to, aby zarządzane przez nią środki mogły być lokowane w tzw. funduszach zdefiniowanej daty stosujących odmienne zasady polityki inwestycyjnej, uwzględniające różny wiek uczestników PPK, w liczbie odpowiadającej co najmniej liczbie ograniczeń poziomu ryzyka inwestycyjnego w zależności od wieku uczestnika. W uproszczeniu: fundusze zdefiniowanej daty będą  swego rodzaju funduszami cyklu życia, pozwalającymi na zapewnienie racjonalnego inwestowania zgromadzonych środków, tak aby środki gromadzone w ramach PPK przez uczestników zbliżających się do 60. roku życia były inwestowane w sposób coraz bardziej bezpieczny. Fundusze inwestycyjne lub fundusze emerytalne, w których będą gromadzone środki PPK, mogą inwestować do 30% zgromadzonych aktywów w aktywach denominowanych w walutach obcych.

Przyjęto, że wynagrodzenie za zarządzanie funduszem inwestycyjnym, funduszem emerytalnym lub subfunduszem, będącymi funduszami zdefiniowanej daty, w których lokowane będą środki gromadzone w PPK, nie będzie mogło być większe niż 0,5% wartości aktywów netto w skali roku. Całkowity limit opłat pobieranych przez instytucje finansowe określono na poziomie do 0,6% wartości aktywów netto takiej instytucji (nie więcej niż 0,1% będzie stanowiła tzw. opłata za osiągnięcie określonego wyniku inwestycyjnego).

Istotnym elementem systemu będzie także ewidencja PPK prowadzona przez Polski Fundusz Rozwoju w systemie teleinformatycznym. Obejmie ona ewidencje TFI, PTE pracowniczych towarzystw emerytalnych i zakładów ubezpieczeń spełniających wymogi określone w ustawie, podmiotów zatrudniających, które zawarły umowy o zarządzanie PPK, umów o zarządzanie i uczestników PPK.

Powstanie także portal PPK, który będzie miał funkcje informacyjną dla uczestników, posłuży do prezentacji ofert instytucji finansowych adresowanych do podmiotów zatrudniających, a w przyszłości również do informowania uczestników PPK o wartości zgromadzonych przez nich środków. Będzie on prowadzony przez spółkę zależną od PFR.

Uregulowano także kwestię podziału środków w sytuacji rozwodu lub unieważnienia małżeństwa oraz w przypadku śmierci uczestnika PPK (dziedziczenie). Wprowadzono także regulacje obejmujące takie zagadnienia, jak rozporządzanie środkami zgromadzonymi w PPK, wypłaty, wypłaty transferowe i zwrot.

Jeśli uczestnik PPK po osiągnięciu 60. roku życia zdecyduje o wypłacie zgromadzonych środków, to 25% zostanie mu wypłaconych jednorazowo, a pozostałe 75% zostanie wypłaconych w co najmniej 120 miesięcznych ratach (10 lat). Będzie mógł także wnioskować o wypłatę środków zgromadzonych w PPK w formie świadczenia małżeńskiego. Będzie to możliwe, gdy małżonek uczestnika PPK również osiągnie 60. rok życia, a małżonkowie wspólnie oświadczą, że chcą skorzystać z wypłaty w formie świadczenia małżeńskiego. Świadczenie to będzie wypłacane przez 120 miesięcy (ma być wypłacane małżonkom wspólnie aż do wyczerpania środków). Jednak w przypadku śmierci jednego z nich, świadczenie to będzie wypłacane drugiemu w dotychczasowej wysokości, aż do wyczerpania zasobów.

Ponadto przed osiągnięciem w/w limitu wiekowego będzie można wnioskować o wypłatę do 25% środków w przypadku poważnego zachorowania pracownika, jego małżonka lub dziecka. Poważne zachorowanie obejmie trwałą niezdolność do pracy uprawniającą do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy oraz wymienione w ustawie poważne stany chorobowe. W takich przypadkach wypłata, w zależności od wniosku uczestnika, będzie dokonywana jednorazowo albo w ratach. Nie będzie konieczny zwrot tych środków. Możliwe będzie także jednorazowe, wcześniejsze wypłacenie środków na sfinansowanie wkładu własnego do kredytu np. przy zakupie mieszkania lub domu – z obowiązkiem zwrotu w ciągu 15 lat.

Rada Ministrów będzie dokonywać przeglądu funkcjonowania PPK po wejściu w życie ustawy i ma przedkładać Sejmowi informację o skutkach jej obowiązywania wraz z propozycjami zmian nie rzadziej niż co 4 lata.
AM, news@gu.com.pl
(źródło: prezydent.pl, gu.com.pl, Nationale-Nederlanden, Pracodawcy RP)