Aktualności

20 listopada Sąd Najwyższy wyjaśnił rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych dotyczącym niedozwolonych postanowień wzorców umów.

Werdykt Sądu zapadł w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Pierwszego Prezesa SN: „Czy wpis uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 479[45] § 2 k.p.c., powoduje, że przewidziana w art. 479[43] k.p.c. rozszerzona skuteczność prawomocnego wyroku będącego podstawą tego wpisu stoi na przeszkodzie postępowaniu w przedmiocie kontroli postanowienia tej samej treści, zawartego w innym wzorcu umowy, stosowanym przez przedsiębiorcę, przeciwko któremu został wydany ten wyrok, bądź przez innego przedsiębiorcę?”.

W odpowiedzi na zadane pytanie prawne Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę III CZP 17/15, w której stwierdził, że:
Prawomocność materialna wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone wyłącza powództwo o uznanie za niedozwolone postanowienia tej samej treści normatywnej, stosowanego przez przedsiębiorcę pozwanego w sprawie, w której wydano ten wyrok (art. 365 i 366 k.p.c.).Prawomocność materialna wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone – także po wpisaniu tego postanowienia do rejestru (art. 479[45] § 2 k.p.c.) – nie wyłącza powództwa o uznanie za niedozwolone postanowienia tej samej treści normatywnej, stosowanego przez przedsiębiorcę niebędącego pozwanym w sprawie, w której wydano ten wyrok (art. 365 i 366 w związku z art. 479[43] k.p.c.).
Jak tłumaczył wcześniej SN, wspomniane powyżej rozbieżności w orzecznictwie powodują niepewność obrotu. Uchwała Sądu Najwyższego będzie miała duży wpływ na ich uporządkowanie. Dotychczas bowiem w obrocie prawnym występowało dwojako interpretowane sformułowanie: „skutek wobec osób trzecich” zawarte w art. 479[43] k.p.c. SN zwrócił uwagę, że było sporne, czy skutek prawomocnego wyroku wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w w/w art., dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy stosują takie postanowienie w swoich wzorcach (erga omnes), czy też odnosi się tylko do przedsiębiorcy, przeciwko któremu zapadł wyrok stanowiący podstawę wpisu. Przedsiębiorca na obecnym etapie nie wie, czy pojawienie się w rejestrze danego sformułowania oznacza, że w jego umowach te wzorce są automatycznie niedozwolone.