Aktualności

11 września Sejm uchwalił ustawę o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Akt dostosowuje obowiązki ubezpieczycieli do przepisów unijnych, w tym dyrektywy 2009/138/WE (Wypłacalność II), regulującej zagadnienia związane z podejmowaniem i prowadzeniem wspomnianych działalności oraz wprowadza kilka różnych rozwiązań dotyczących lokalnego rynku.

Nowy system Wypłacalność II ma przynieść długoterminowe korzyści społeczno-gospodarcze zarówno dla ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, jak i dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji. Nowy system powinien zmniejszyć prawdopodobieństwo niewypłacalności zakładów i zwiększyć ich konkurencyjność. To z kolei ma przełożyć się na poprawę jakości świadczonych usług, obniżenie opłat, większą transparentność oraz lepszą ocenę ryzyka.

Ustawa wprowadza nowy system wypłacalności zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, wzorowany na regulacjach kapitałowych dla banków z Nowej Umowy Kapitałowej – tzw. Bazylea II. Będzie on oparty na 3 filarach: filar 1 – określa wymogi kapitałowe, filar 2 – to wymogi jakościowe (system zarządzania oraz proces nadzorczy), filar 3 – to obowiązki informacyjne zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji oraz dyscyplina rynkowa.

Nowe obowiązki ubezpieczycieliDodatkowo nowe regulacje zawierają rozwiązania stanowiące odpowiedź na zdiagnozowane w ostatnich latach zjawiska na polskim rynku ubezpieczeniowym. W ustawie znalazły się zapisy, których efektem ma być wzmocnienie praw osób ubezpieczonych w umowach na cudzy rachunek, w szczególności w umowach grupowych. Akt wprowadza m.in. obowiązek zapewnienia ubezpieczonemu informacji o warunkach umowy oraz przekazania ubezpieczonym, a także jego spadkobiercom, informacji związanych z przebiegiem postępowania likwidacyjnego. Nowe przepisy zobowiązują też towarzystwa do przeprowadzenia analizy potrzeb ubezpieczającego lub ubezpieczonego przed zawarciem przez nich polisy inwestycyjnej. Ponadto klienci zyskają możliwość odstąpienia od umów ubezpieczenia na życie z elementem inwestycyjnym w dłuższym terminie (60 dni od otrzymania informacji określonych w ustawie) i mniejszym kosztem (maksymalna opłata za przedterminowe rozwiązanie umowy ma wynieść nie więcej niż 4% wpłaconych składek). Zapis ten dotyczyć ma polis zawartych po dniu wejścia w życie ustawy. Akt odnosi się również do prowizji pośredników za sprzedaż polis inwestycyjnych. Regulacje stanowią, że w przypadku takich ubezpieczeń towarzystwa w odniesieniu do wynagrodzenia agentów powinny kierować się zasadą równomiernego rozłożenia w czasie wydatków z tego tytułu. W przypadku umów trwających dłużej niż 5 lat prowizje powinny być rozłożone na okres wynoszący minimum 60 miesięcy. Z kolei w przypadku umów krótszych niż pięć lat regulacje mówią jedynie o równomiernym rozłożeniu w czasie bez wyznaczania ram okresowych.

KNF zyska prawo kontroli oddziałówUstawa umożliwia też pozasądowe rozstrzyganie przez Rzecznika Finansowego (nową instytucję, która za ok. cztery tygodnie zastąpi funkcjonujący dotychczas urząd Ubezpieczonych) sporów między konsumentami a ubezpieczycielami dotyczących wspomnianych powyżej polis. Na mocy ustawy nowe, szersze uprawnienia zyska też Komisja Nadzoru Finansowego. KNF będzie miała możliwość m.in. zakazu lub ograniczenia wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży niektórych polis inwestycyjnych albo rodzaju działalności finansowej lub praktyki ubezpieczyciela. Komisja będzie też mogła wydawać rekomendacje w zakresie niezbędnym do realizacji wytycznych i zaleceń Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych, a także w celu m.in. zapobieżenia naruszeniu interesów ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia. Nadzór zyska też uprawnienia do kontroli działalności oddziałów zagranicznych ubezpieczycieli i reasekuratorów z Unii Europejskiej.

Zmiany z ostatniej chwiliAkt przewiduje także utrzymanie obligatoryjnej przynależności ubezpieczycieli do Polskiej Izby Ubezpieczeń, mimo że w rządowym projekcie, który został skierowany do parlamentu, ów obowiązek został zniesiony. Jednak na ostatniej prostej prac w Komisji Finansów Publicznych posłowie opowiedzieli się za utrzymaniem status quo, zaś Izba Niższa zgodziła się z tym stanowiskiem.

Ustawa wprowadza także ograniczenia w polisach grupowych. Akt przewiduje, że przy zawieraniu umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, w szczególności w ubezpieczeniu grupowym, ubezpieczający nie może otrzymywać wynagrodzenia lub innych korzyści w związku z oferowaniem możliwości skorzystania z ochrony ubezpieczeniowej lub czynnościami związanymi z wykonywaniem umowy ubezpieczenia (artykuł 3, ust. 1 i 2). Podobnie jak w przypadku formy zrzeszania się towarzystw w PIU, KFP dodała do wspomnianego artykułu ust. 3 mówiący o tym, że przepisy ust. 1 i 2 nie obowiązują w stosunków do ubezpieczeń grupowych zawartych na rachunek pracowników wykonujących pracę w ramach umów o pracę i cywilnoprawnych oraz ich rodzin zatrudnionych w zakładach pracy, członków stowarzyszeń i samorządów oraz związków zawodowych.

Dzień przed głosowaniem w Sejmie KFP przyjęła też wniosek o wprowadzenie do art. 455 pkt. 6a ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej zmieniającego art. 97 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392 oraz z 2014 r. poz. 827) ustępu 1b  umożliwiającego ubezpieczycielom wystąpienie z UFG z dniem złożenia oświadczenia o wystąpieniu z Funduszu.

Nad ustawą będzie teraz pracować Senat. Ustawa ma wejść w życie od początku 2016 r.
Artur Makowiecki
news@gu.com.pl