Aktualności

Spada znaczenie składki jednorazowej w portfelach zakładów ubezpieczeń na życie. Wolno, lecz zauważalnie rosną przychody ze składek w życiowych umowach grupowych. Wśród inwestorów zagranicznych prym wiedzie kapitał austriacki – takie wnioski płyną z opublikowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego „Raportu o stanie sektora ubezpieczeń w 2018 roku”.

Z danych zawartych w opracowaniu KNF wynika, że ubiegłoroczne przychody ubezpieczycieli wyniosły 79,57 mld zł – o 3,79 mld zł (4,55%) mniej niż w 2017 r. Główną pozycją w ich strukturze jest składka przypisana brutto (78,13% przychodów ogółem). Na koniec 2018 roku wyniosła ona 62,17 mld zł i była o 0,27% (0,17 mld zł) niższa niż w roku poprzednim. W dziale I nastąpił spadek składki o 11,63%, natomiast w dziale II wzrost o 7,11%.

Duży spadek składki jednorazowejZ danych zebranych przez nadzór wynika, że firmy z działu I zebrały z ubezpieczeń grupowych 8,32 mld zł, a z tytułu indywidualnych – 13,39 mld zł. W stosunku do 2017 r. składka w pierwszym segmencie wzrosła o 0,06 mld zł, a w drugim zmniejszyła się o 2,9 mld zł. Wzrost przypisu z „grupówek” wykazało 14 zakładów, natomiast składka indywidualna zwiększyła się jedynie w 9 towarzystwach. 8 spośród 26 ubezpieczycieli życiowych posiadało powyżej 50% udziału składki z ubezpieczeń grupowych w swoim portfelu. Ubiegłoroczny przypis z tytułu wpłat jednorazowych osiągnął poziom 5,26 mld zł i zmniejszył się o 2,92 mld zł r/r. Z kolei składka okresowa sięgnęła 16,45 mld zł (+0,08 mld zł r/r). Wzrost składki jednorazowej wykazało jedynie 5 zakładów, a okresowej – 13 firm. Tylko 6 ubezpieczycieli posiadało powyżej 50% udziału składek jednorazowych w całym portfelu (8 w 2017 r.).

Odszkodowania główną częścią kosztówŁączne koszty zakładów ubezpieczeń w 2018 roku wyniosły 73,01 mld zł. W strukturze kosztów dominowały odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto (57,08%) oraz łączne koszty akwizycji i koszty administracyjne (22,27%). W u.br. towarzystwa majątkowe wypłaciły w ujęciu brutto 41,68 mld zł odszkodowań i świadczeń wraz z kosztami likwidacji szkód i windykacji regresów. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku wartość ta zwiększyła się o 1,84 mld zł, czyli o 4,61%. Według „Raportu”, wskaźnik szkodowości na udziale własnym działu II spadł w porównaniu z rokiem poprzednim z 62,25% do 61,14%. Oznacza to, iż zakłady non-life przeznaczyły na wypłatę odszkodowań i świadczeń powiększonych o zmianę stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia 61,14% składki zarobionej na udziale własnym.

Wzrost wyniku technicznego zasługą działu IIZysk techniczny rynku uplasował się na poziomie 6,03 mld zł (+18,12% r/r). Autorzy dokumentu zastrzegają, że choć wzrost odnotowano w obu działach, jednak wpływ na tę poprawę miały głównie wyniki sektora majątkowego. O poprawie jego wyniku technicznego zdecydował wzrost w czterech grupach: grupie 3 (autocasco) – o 0,37 mld zł, w grupie 8 (ubezpieczenia szkód spowodowanych żywiołami) – o 0,24 mld zł, w grupie 9 (ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych) – o 0,11 mld zł oraz w grupie 10 (OC komunikacyjne) – o 0,08 mld zł. KNF wskazuje, że wzrost zysku technicznego w ubezpieczeniach komunikacyjnych spowodowany był głównie wzrostem składki przypisanej, przy spadku udziału reasekuratorów w składce przypisanej brutto oraz zmniejszeniu zmiany stanu rezerw składek i na ryzyko niewygasłe brutto, czyli wyższą składką zarobioną na udziale własnym uzyskaną za IV kwartały 2018 r. niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Z kolei wzrost w grupie 8 był w głównej mierze przyczyną spadku odszkodowań i świadczeń wypłaconych na udziale własnym z uwzględnieniem zmiany stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia na udziale własnym oraz wzrostu składki zarobionej na udziale własnym. Natomiast poprawa rentowności w grupie 9 wynikała głównie ze wzrostu składki przypisanej oraz spadku zmiany stanu rezerw składek i na ryzyko niewygasłe brutto.

Dominacja kapitału austriackiego Z danych zebranych przez KNF wynika ponadto, że wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kapitale podstawowym zakładów ubezpieczeń na koniec ub.r. wyniosła 4 mld zł (1,75 mld zł dziale I oraz 2,25 mld zł w dziale II), co stanowiło 64,06% łącznych kapitałów podstawowych sektora ubezpieczeń (59,8% w dziale I oraz 67,81% w dziale II). Zagraniczny kapitał ma dominującą pozycję w przypadku 39 krajowych zakładów ubezpieczeń (odpowiednio 19 i 20). Ze względu na pochodzenie wśród inwestorów z 13 krajów dominował kapitał austriacki (inwestycje w 8 zakładach ubezpieczeń o łącznej wartości 1,36 mld zł, czyli 33,93% wartości inwestycji zagranicznych). Na drugim miejscu uplasował się kapitał holenderski, który do tej pory zajmował czwartą pozycję. Wynikało to z faktu odkupienia akcji i udziałów dwóch firm od inwestora niemieckiego. Kapitał holenderski zainwestował kwotę 0,74 mld zł w 6 towarzystwach, co stanowiło 18,59% wartości inwestycji zagranicznych. Na kolejnych pozycjach znalazł się kapitał francuski (6 firm, 0,70 mld zł, 17,59%) oraz niemiecki (10 zakładów, 0,68 mld zł, 16,96%).

Inwestorzy z trzech krajów zaangażowani w 11 firmach uzyskali prawie 82,79% udziału wszystkich inwestycji zagranicznych w kapitale podstawowym zakładów ubezpieczeń działu I. Był to kapitał francuski (29,52%), holenderski (27,84%) i austriacki (25,43%). W dziale II inwestorzy z dwóch krajów (inwestycje w dwunastu zakładach ubezpieczeń) uzyskali ponad 65,% udziału inwestycji zagranicznych w kapitale podstawowym. Był to kapitał austriacki (40,54%) i niemiecki (24,93%).

Rezerwy i aktywaNa koniec 2018 roku wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych brutto dla celów rachunkowości zakładów ubezpieczeń wyniosła 146,25 mld zł. Wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych brutto zakładów działu I wyniosła 80,26 mld zł, natomiast działu II – 65,99 mld zł. W strukturze ich rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dominującą pozycję zajmowały rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia (rezerwy szkodowe) oraz rezerwa składek łącznie z rezerwą na pokrycie ryzyka niewygasłego, wynoszące odpowiednio 57,52% oraz 40,56%.

Wartość aktywów sektora ubezpieczeń, wyliczonych przy zastosowaniu metod wyceny stosowanych dla celów wypłacalności, wyniosła 191,92 mld zł, o 6,49 mld zł mniej niż w 2017 r. W strukturze aktywów firm życiowych ogółem najwyższy udział (66,13%) miały lokaty (inne niż aktywa dla ubezpieczeń na życie, w których świadczenie jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe i dla ubezpieczeń na życie związanych z UFK). Ich udział w dziale I wyniósł 47,06%, a w dziale II aż 84,78%. Największy udział w tych lokatach zanotowały dłużne papiery wartościowe – 61,72%. W strukturze zobowiązań zakładów obu działów 83,96% stanowiły rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe brutto wyznaczone zgodnie z zasadami dla celów wypłacalności. Wśród rezerw najwyższy udział 34,17% miały rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe – ubezpieczenia, w których świadczenie jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe i ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

WypłacalnośćWedług danych zawartych w opracowaniu, w strukturze dopuszczonych środków własnych na pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR) w dziale I dominują podstawowe środki własne kategorii 1 – nieograniczone, które według stanu na 31 grudnia 2018 r. stanowiły 99,63% łącznych dopuszczonych środków własnych na pokrycie SCR. W 20 zakładach ubezpieczeń działu I środki własne kategorii 1 – nieograniczone – stanowiły 100%. Z kolei w strukturze dopuszczonych środków własnych na pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR) w dziale II najwyższy udział mają podstawowe środki własne kategorii 1 – nieograniczone, które według stanu na 31 grudnia 2018 r. stanowiły 91,82% łącznych dopuszczonych środków własnych na pokrycie SCR. W 15 zakładach ubezpieczeń działu II dopuszczone środki własne na pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR) były w 100% podstawowymi środkami własnymi kategorii 1 – nieograniczonymi. Podstawowe środki własne kategorii 2 występowały w 13 zakładach ubezpieczeń działu II i stanowiły 7,96% sumy dopuszczonych środków własnych na pokrycie SCR. Składały się na nie wyłącznie zobowiązania podporządkowane.

Wskaźniki wypłacalności, odnoszące się do minimalnego wymogu kapitałowego (MCR) oraz kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR), w skali całego sektora ubezpieczeń, według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. kształtują się na poziomie: 726,61% w przypadku minimalnego wymogu kapitałowego (MCR) oraz 254,6% w przypadku kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR). W stosunku do stanu sprzed roku oba wskaźniki wypłacalności zmniejszyły się odpowiednio o 1,82 pkt. proc. i o 7,63 pkt. proc. Na dzień 31 grudnia 2018 r. 21 zakładów ubezpieczeń działu I oraz 20 zakładów ubezpieczeń działu II posiadało wskaźniki wypłacalności powyżej 175%.

59 ubezpieczycieli i jeden reasekuratorNa koniec ub. roku zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w Polsce posiadało 60 krajowych zakładów ubezpieczeń – 26 zakładów ubezpieczeń działu I i 33 działu II oraz 1 zakład reasekuracji. Wszystkie zakłady posiadające zezwolenie prowadziły działalność.
Artur Makowiecki
news@gu.com.pl