Największym problemem hamującym rozwój innowacji finansowych w Polsce jest brak pewności prawnej – wynika prezentacji raportu Zespołu roboczego ds. rozwoju innowacji finansowych (FinTech), przedstawionego przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) podczas Kongresu 590.
Wspomniany na wstępie zespół powstał z inicjatywy Urzędu KNF (pełniącego też funkcję jego koordynatora) oraz ministerstw: finansów i rozwoju. Celem prac Zespołu była identyfikacja barier natury prawnej, regulacyjnej i nadzorczej dla rozwoju innowacji finansowych w Polsce oraz przygotowanie propozycji rozwiązań i działań eliminujących lub ograniczających te przeszkody. Prace koncentrowały się na obszarach mających bezpośredni wpływ na wzrost innowacyjności, z równoczesnym zachowaniem bezpieczeństwa oferowanych usług, tak aby nie podważyć zaufania klientów do rynku finansowego. Zespół składał się z przedstawicieli 22 instytucji – publicznych (regulatorów, nadzorców) oraz rynku (zarówno nadzorowanego, jak i nienadzorowanego). W ramach prac przeanalizowano ponad 100 barier dla rozwoju FinTech zidentyfikowanych przez uczestników rynku.
Brak pewności prawnej główną barierą dla FinTech
Wyniki prac pokazały, że największym problemem hamującym rozwój innowacji finansowych w Polsce jest brak pewności prawnej – podmioty rynkowe chcą precyzyjnie wiedzieć, jakie przepisy mają zastosowanie w zakresie innowacyjnych rozwiązań. Zespół ustalił, że organy nadzorcze i regulacyjne powinny w możliwie otwarty sposób informować uczestników rynku o swoich stanowiskach w odniesieniu do nowoczesnych produktów i usług oraz prowadzić z nimi efektywny dialog. W odpowiedzi na tę rekomendację UKNF zdecydował o podjęciu szeregu działań w zakresie wspierania rozwoju innowacji finansowych przez nadzór. Było to przede wszystkim powołanie dedykowanej komórki organizacyjnej ds. rozwoju innowacji finansowych oraz wdrożenie koncepcji Innovation Hub, czyli procedury informacyjno-szkoleniowej, w ramach której nadzór podejmie działania informacyjne z obszaru regulacyjno-prawnego dla podmiotów FinTech. W serwisie internetowym KNF uruchomiona została również podstrona internetowa poświęcona w/w obszarowi wraz z odniesieniem do opisów realizowanych procesów licencyjnych i rejestrowych.
Istotnym działaniem było wprowadzenie przez MF w projekcie ustawy o usługach płatniczych (w ramach implementacji PSD2) przepisów umożliwiających funkcjonowanie w Polsce tzw. małych instytucji płatniczych (MIP). Z kolei Ministerstwo Cyfryzacji prowadzi prace nad uruchomieniem programu badawczego w ramach INFOSTRATEG, w którym zapewni środki na budowę bezpiecznych środowisk testowych (dedykowanych platform informatycznych agregujących duże zbiory danych oraz interfejsy programistyczne) na potrzeby badania i rozwijania technologii transakcyjnych oraz finansowych również przez podmioty FinTech.
Potrzebne środki finansowe
Istotnym czynnikiem warunkującym rozwój sektora FinTech jest także zapewnienie wsparcia finansowego dla innowacyjnych podmiotów ze strony instytucji i organów państwowych. W ramach prac Zespołu zwrócono uwagę, że funkcjonują w Polsce różne programy wsparcia na rzecz rozwoju innowacji finansowych (np. Start in Poland, Starter, Scale UP) i należy zapewnić centralne miejsce prezentowania informacji w tym zakresie. W odpowiedzi na tę rekomendację MR przygotowało na swojej stronie internetowej informacje dotyczące różnych form wsparcia finansowego dla sektora FinTech.
Szansa dla RegTechu
W toku prac Zespołu wskazano, że w celu zapewnienia odpowiednich warunków prawnych dla rozwoju innowacji finansowych w Polsce konieczna jest eliminacja tzw. goldplatingu, czyli praktyki przyjmowania rozwiązań krajowych idących dalej, niż wynika to z implementowanego prawa unijnego. Znaczącą barierę dla rozwoju FinTech stanowią też obszerne i uciążliwe wymogi sprawozdawcze. Zespół ustalił, że wskazywana bariera mogłaby zostać istotnie ograniczona poprzez szersze stosowanie w Polsce technologii regulacyjnych (RegTech). Podkreślono, że zaletą rozwiązań RegTech, oprócz dużego potencjału do obniżenia kosztów, jest możliwość szybkiej ich adaptacji do zmieniającego się otoczenia regulacyjnego.
Outscoring do poprawki
W raporcie przypomniano, że usługi FinTech bardzo często opierają się na stosowaniu rozwiązań dostarczanych przez zewnętrzne podmioty w ramach outsourcingu. Dlatego Zespół przeanalizował przepisy o outsourcingu stosowane w nadzorowanych sektorach rynku finansowego. Przedstawiciele uczestników rynku wskazali, że niektóre regulacje są zbyt restrykcyjne i hamują rozwój innowacji – w szczególności te dotyczące braku możliwości ograniczenia odpowiedzialności dostawcy usług wobec zleceniodawcy lub stosowania podoutsourcingu. W toku prac Zespołu podjęto decyzję o modyfikacji ww. przepisów z uwagi na brak analogicznych uregulowań w innych krajach europejskich i na świecie, jak również ograniczone możliwości współpracy ww. podmiotów nadzorowanych z dostawcami usług.
Potrzebne są zmiany w dostępie do danych
W ramach prac Zespołu przedstawiciele uczestników rynku zwrócili uwagę, że zasadne byłoby wprowadzenie zmian w zakresie zasad udostępniania danych przetwarzanych w rejestrach publicznych, tak aby dane te mogły być w większym stopniu dostępne i wykorzystywane w ramach świadczenia innowacyjnych usług przez podmioty sektora innowacji finansowych, w tym banki i zakłady ubezpieczeń. Zmiany te mogą zapewnić nie tylko przyspieszenie obrotu i zwiększenie bezpieczeństwa usług finansowych poprzez możliwość skutecznej identyfikacji i weryfikacji klientów, ale również prowadzić do ograniczenia kosztów i oszczędności czasu zarówno dla obywateli, jak i państwa.
Fintechowa szansa Polski
Zdaniem autorów raportu, rozwój sektora FinTech ma fundamentalne znaczenie dla polskiego rynku finansowego i całej gospodarki. Ich zdaniem, Polska jako kraj jest właściwie sprofilowana, aby stać się jednym z kluczowych centrów innowacji finansowych w Europie. W toku prac Zespołu wskazano, że – w ramach strategii rozwoju FinTech w Polsce – należy ustalić priorytety działań w sektorze, dobrze rozpoznać atuty polskiej gospodarki (np. silna branża IT) i stworzyć systemowe rozwiązania wspierające realizację strategii. Jednocześnie konieczne jest wytworzenie mikroklimatu gospodarczego, przygotowanie odpowiedniego środowiska prawno-regulacyjnego oraz zapewnienie efektywnej i bliskiej współpracy między podmiotami sektora FinTech, dostawcami technologii oraz regulatorami i nadzorem.
Cały raport jest dostępny pod adresem:
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/prezentacja_FinTech.pdf
AM, news@gu.com.pl
(źródło: KNF)